Tembung Garba – Hallo sobat adahobi, pada kesempatan kali ini kami akan membahas salah satu dari macam-macam tembung, diantranya adalah tembung Garba.
Mulai dari pengertian hingga contohnya untuk itu jangan lupa untuk membaca konten ini hingga selesai ya!
Pengertian Tembung Garba
Tembung garba diartekno sebagai tembung loro utawa luwih sing didadekno dadi siji tembung kanthi ngurangi cacahing wanda lan duweni makna dewe. Tembung garba iki bisa diarani sinandhi.
Dalam bahasa Indonesia tembung garba ialah penggabungan anatara dua kalimat menjadi satu kalimat sehingga sesuai dengan farsa atau logat orang jawa,
Tujuannya agar lebih enak dan ringkas pengucapannya, oleh sebab itu ada bebarapa vokal yang berubah dalam tembung ini.
Tembung garba banyak digunakan pada tembung macapat karenanya tembung garba dapat melengkapi guru wilangan (jumlah kata dalam setiap baris) tembung macapat
Tembung garba jika digunakan dalam komunikasi sehari-hari, Akan lebih baik jika digunakan kepada sesama umur atau lebih muda daripada kita, Karena jika diucapkan kepada orang yang lebih tua akan terkesan kurang sopan dalam pandangan jawa
Perbedaan Tembung Garba dengan Tembung Camboran

Dari beberapa macam tembung, ada tembung camboran yang kebanyakan keliru mengenalinya karena tembung camborang ini mirip dengan temung garba
Dilihat dari pengertiannya tembung camboran adalah tembung yang terbentuk dari dua kata atau lebih yang digabungkan sehingga menjati satu kata yang memiliki makna atau arti
Perbedaan tembung garba dengan tembung camboran
Secara sepintas tembung garba dan tembung camboran bisa dibilang hampir sama atau mirip, namun ada satu perbedaan mencolok seperti berikut ini.
Perubahan vokal tidak terjadi dalam tembung camboran ketika menggabungkan kata sedangkan tembung garba sebaliknya ia akan berubah vokal dalam pengucapannya
1. Contoh tembung camboran utuh tidak berubah vokal:
- semar mendhem = Semar+mendhem
- gedhang goreng= Gedang+goreng
- uler kembang= Uler+Kembang
2. Sedangkan contoh tembung Garba berubah Vokal
- Maharsi = maha + arsi
- Jalwestri = jalu + estri
- Sumbangsih = sumbang + asih
Tentunya dengan mengikuti kaidah dan rumus patennya dalam bahasa jawa sehingga bisa seperti itu
Bagaimana Perbedaannya cukup jelas bukan?
Jenis Tembung Garba dan Contohnya
Terdapat empat jenis tembung garba, Berikut kami jelaskan beserta contohnya seperti di bawah ini;.
1. Tembung Garba Sustrawan
Tembung yang pertama yaitu tembung garba sustrawan. Tembung garba sustrawan merupakan dua kata yang di gabungkan menjadi satu dengan menambahkan huruf “W” serta ada perubahan kata.
Contoh / Tuladha Tembung Garba Sustrawan :
- Nujwari = nuju + ari
- Lumakweng = lumake + ing
- Melebweng = malebu + ing
- Jalwestri = jalu + estri
- Kajwareng = kajuwara + ing
- Tumujweng = tumuju + ing
- Dadyawuh = dadi + ewuh
- Nujwari = nuju + ari
- Ratwagung = ratu + agung
- Sinom = isih + enom
- Ratwelok = ratu + elok
2. Tembung Garba Lumrah
Tembung yang selanjutnya yaitu tembung garba lumrah. Tembung garba lumrah merupakan pengabungan dua kata menjadi satu tanpa harus merubah kata dan tanpa menambahkan huruf.
Tembung garba lumrah ini hanya penggabungan kata/tembung saja. Berikut contoh / Tuladha Tembung Garba Lumrah :
- Kawindra = kawi + indra
- Kadya = kadi + kaya
- Raneki = arane + iki
- Maharja = maha + raja
- Maharsi = maha + arsi
- Sedyarsa = sedya + arsa
- Sumbangsih = sumbang + asih
- Sitinggil = siti + inggil
- Mahmeru = maha + meru
- Mungging = mungguh + ing
- Narpati = nara + dipati.
- Wirotama = wiro + utama
- Aglis = age + gelis
- Dhemenyar = dhemen + anyar
- Jiwangga = Jiwa + angga
- Prawirotama = prawiro + utama
- Priyagung = priya + agung
- Riyangga = priya + angga
3. Tembung Garba Sustra Ye
Tembung yang ketiga yaitu tembung garba sustra ye. Tembung garba sustra ye hampir sama dengan tembung garba sustrawan hanya saja disini mengabungkannya dengan menambahkan huruf “Y”.
Contoh / Tuladha Tembung Garba Sustra Ye :
- Lagyantuk = lagi + antuk
- Taksyalit = taksih + alit
- Lagyaning = lagi + ning
- Kapyarsa = kapireng + arsa
- Dupyarsa = dupi + arsa
- Kalyan = kalih + lan
- Sugyarta = sugih + arta
4. Tembung Garba Warga Ha
Tembung yang terakhir yaitu tembung garbaa warga ha. Tembung garba warga ha yaitu pengabungan kata dengan menambahkan beberapa huruf. Akan tetapi dalam penambahan huruf ini bukan dengan huruf “Y” atau “W”.
Contoh / Tuladha Tembung Garba Warga Ha :
- Lebdheng = lebdha + ing
- Lumebeng = lumebu + ing
- Tankocap = tanpa + ucap
- Aneng = ana + ing
- Sireku = sira + iku
- Kalokeng = kaloka + ing
- Malebeng = malebu + ing
- Narendra = nara + indra
- Prapteng = prapta + ing
- Yeku = ya + iku
- Sarotama = saru + utama
- Murbeng = murba + ing
Sandi atau Rumus Tembung Garba

Di dalam mempelajari atau membuat tembung garba ini, tembung garba memiliki rumus yang dapat kamu hafalkan. Rumus ini menghafalkannya juga sangat mudah, tidak seperti menghafalkan rumus-rumus lainnya.
Agar labih jelasnya berikut ini rumus yang biasa digunakan dalam membuat tembung garba :
- i + a = ya
taksih + alit = taksyalit - a + e = e
nara + endra = narendra - u + e = we
jalu + estri = jalwestri - a + i = e
ana + ing = aneng - u + i = we/wi
mungguh + ing = munggwing - u + a = wa
ratu + agung = ratwagung - a + u = o
wira + utama = wirotama
Fungsi Tembung Garba
Fungsi dari tembang garba ini sesuai dengan pengertian yang di jelaskan oleh Setiyanto (2007:93) yaitu :
Tembung garba merupakan panggabungan dua kata menjadi satu sesuai dengan mood bicara atau kelenturan lidah orang jawa, sehingga ada perubahan vokal.
Sedangkan menurut kami fungsi dari tembung garba ini adalah :
- Tembung ini untuk menyingkat 2 kata agar dapat lebih mudah dalam pengucapanya atau dalam penyebutannya.
- Untuk mepercantik kosa kata dalam tembang jawa.
- Membuat kata-kata kiasan berbahasa jawa.
Kosa Kata atau Contoh Tembung Garba
Setelah kamu memahami rumus yang ada dalam tembung garba ini, sebaiknya kamu mencoba membuat tembung garba dengan contoh berikut ini.
A
Aneng = Ana + ing.
Araneki = Arane + iki.
Aglis = Age + gelis.
B
Bisconcat = Bias + oncat.
D
Dupyarsa = Dupi + arsa.
Dadyjat = Dadi + ojat.
Doreng = Dora + ing.
Dadyawuh = Dadi + ewuh.
Dhemenyar = Dhemen + anyar.
J
Jayeng = Jaya + ing.
Jalwestri = Jalu + estri.
K
Kalyan =Kalih + lan.
Kapyarsa = Kapireng + arsa.
Karyenak = Kari + enak.
Kadya = Kadi + kaya.
Kajwareng = Kajuwara + ing.
Kalokeng = Kaloka + ing.
L
Lumuheng = Lumuh + ing.
Lumakweng = Lumake + ing.
Lumebeng = Lumebu + ing.
Lagyaning = Lagi + ning.
Lebdheng = Lebdha + ing.
Lagyantuk = Lagi + antuk.
M
Murbeng = Murba + ing.
Mugyantuk = Muga + antuk.
Mungging = Mungguh + ing.
Murbeng = Murba + ing.
Maharsi = Maha + arsi.
Mahmeru = Maha + meru.
Mring = Mara + ing.
Maharja = Maha + raja.
Murweng = Murwa + ing.
Malebeng = Malebu + ing.
N
Narendra = Nara + ing
Nujwari = Nuju + ari.
Nateng = Nata + ing.
Narpendah = Narpa + endah.
Narpati = Nara + dipati.
P
Prawirotama = Prawiro + utama.
Priyagung = Priya + agung.
Priyangga = Priya + angga.
Prapteng = Prapta + ing.
Prawireng = Prawiro + ing.
Prameswari = Parama + iswari
R
Ratwelok = Ratu + elok.
Rajendra = Raja + endra.
Ratwagung = Ratu + agung.
S
Sarwendah = Sarwa + endah
Sing = Saka + ing.
Sureng = Sura + ing.
Sukeng = Suka + ing.
Saking = Saka + ing.
Sireku = Sira + iku.
Sitinggil = Siti + inggil.
Sumbangsih = Sumbang + asih.
Surendra = Sura + indra.
Sedyarsa = Sedya + arsa.
Sarotama = Saru + utama.
Sinom = Isih + enom.
Sugyarta = Sugih + arta.
Sumengkeng = Sumengka + ing.
T
Tumekeng = Tumeka + ing.
Thukmis = Bathuk + klimis.
Taksyalit = Taksih + alit.
Tumengku = Tumeka + iku.
Tankocap = Tanpa + ucap.
Tahteng = Entah + mateng.
Tumujweng = Tumuju + ing.
Tumengeng = Tumenga + ing.
W
Wulu = Semu + telu.
Waspadeng = Waspada + ing.
Wanodyayu = Wanodya + ayu.
Wirotama = Wiro + utama.
Wanitatama = Wanita + utama
Y
yeku = ya dan iku.
Contoh Kalimat Tembung Garba
Berikut ini ada beberapa contoh kalimat tembung garba serta tegese agara dapat dipahami :
- Gusti ingkang murbeng dumadi. (Tuhan yang Agung itu ada).
- Jalwestri padha njubel ing masjid mirengake pak Kyai ceramah. (Orang laki-laki dan perempuan sedang duduk di masjid mendengarkan ceramah Pak Kyai).
- Para sinom ing desaku padha kerja bhakti. ( Para pemuda di desa saya sedang kerja bakti).
- Prabu Brawijaya menika maharja kang dikurmati rakyate. (Prabu Brawijaya adalah seorang kaisar yang disegani oleh rakyat).
- Adik mulih saking sekolah. ( Adik pulang dari sekolah)
- Bapak ditimbali Pak Lurah mring kantor kelurahan. (Bapak diundang oleh Bapak Lurah ke kantor desa).
Nah, itulah sedikit penjelasan mengenai tuldha tembung garba , mulai dari pengertian tembung garba, jenis tembung garba, rumus tembung garba, dan contohnya
Sebenarnya masih banyak sekali yang bisa kita pelajari tentang bahasa jawa, seperti geguritan, tembung, cerita jawa yang insya allah akan kami tuliskan dalam website ini
untuk itu pantengin terus ada hobi ya, sekian Semoga bermanfaat bagi kita semua